«Ο ΙΡΛΑΝΔΟΣ», ΚΡΙΤΙΚΗ

Το βιογραφικό χρονικό «I heard you paint houses» του Τσαρλς Μπραντ δεν αφορά τη ζωή και τα έργα κάποιου διάσημου ελαιοχρωματιστή, αλλά τις εξομολογήσεις του μαφιόζου Φρανκ-«του Ιρλανδού»-Σίραν, μέλους της οικογένειας Μπαφαλίνο και για χρόνια δεξιού χεριού του πανίσχυρου συνδικαλιστή Τζίμι Χόφα. Πολλοί έχουν αμφισβητήσει την εγκυρότητα των λεγομένων του Σίραν, αλλά αυτό είναι το τελευταίο που ενδιαφέρει τον Μάρτιν Σκορσέζε και τον σεναριογράφο του Στίβεν Ζαΐλιαν («Η Λίστα του Σίντλερ», «Οι Συμμορίες της Νέας Υόρκης») στο πώς θα αναβιώσουν τη μεταπολεμική Αμερική και το φρενήρες κυνήγι του ονείρου (της επιτυχίας) το οποίο γέμιζε πλούσιες υποσχέσεις, σέξι γοητεία και ακατάσχετη βία την καθημερινότητά της.

Ο Σίραν είναι ακόμη ένας τυπικός σκορσεζικός ήρωας που διανύει μια πορεία ανόδου με υψηλό τίμημα, για να διαπιστώσει ακριβώς τη στιγμή της επιτυχίας του, την ώρα που πατά και με τα δύο πόδια στην κορυφή του κόσμου, πως στη διαδρομή μέχρις εκεί έχει χάσει τον εαυτό του. Πως είναι υποχρεωμένος να «προδώσει». Και η προτεσταντική ηθική του σπουδαίου σκηνοθέτη υπαγορεύει μια νομοτελειακή, επώδυνη αλλά και λυτρωτική πτώση που θα ακολουθήσει και θα τον εξαγνίσει, μετατρέποντάς τον σε «αμαρτωλό άγιο». Ποιες είναι λοιπόν οι αμαρτίες του Ιρλανδού;

Βγαλμένος από έναν πόλεμο χωρίς κώδικες τιμής (η σκηνή της εκτέλεσης των Γερμανών αιχμαλώτων), ο Φρανκ αρχίζει τις μικροπαρανομίες και τα πάρε δώσε με τη μαφία για το κάτι παραπάνω, για να διασφαλίσει το μέλλον της οικογένειάς του. Για να προστατεύσει τη σύζυγο και τις κόρες του, όπως προστάτευσε στον πόλεμο την πατρίδα του. Μια πατρίδα που λειτουργεί ως πολυεθνική γιγάντιων, διαπλεκομένων και συχνά αντικρουόμενων συμφερόντων, καθώς από τον γκάνγκστερ Μπαφαλίνο μέχρι τον εργατοπατέρα Χόφα και από εκεί στον πρόεδρο Κένεντι και στην εξωτερική πολιτική του, όλα χωράνε σε μια μεγάλη καπιταλιστική αγκαλιά.

Η αμαρτία του Σίραν είναι η πίστη στο αμερικανικό όνειρο, μας σιγοψιθυρίζει ο Σκορσέζε, ο οποίος με βιτριολικό χιούμορ και μια συναρπαστικά περιπετειώδη πλοκή υπογράφει ένα μαφιόζικο έπος που μπολιάζει την υπαρξιακή αγωνία των προηγούμενων ταινιών του με το πολιτικά διεισδυτικό βλέμμα του «Νονού» και τη φιλοσοφική μελαγχολία τού «Κάποτε στην Αμερική». Ταυτόχρονα, στην ωριμότερη στιγμή της καριέρας του, ο σπουδαιότερος εν ζωή Αμερικανός δημιουργός στοχάζεται μπεργκμανικά πάνω στο πέρασμα του χρόνου, υιοθετεί το αφηγηματικό τέμπο ενός ρέκβιεμ (η τελική σκηνή με τον Χόφα είναι βουτηγμένη σε μια μελβιλική σιωπή) και βάζει τον ήρωα-alter ego του να κοιτάξει κατάματα τους σκοτεινότερους εφιάλτες του: ένας δολοφόνος, και μαζί του μια χώρα και μια εποχή, που φοβάται να κοιμηθεί με την πόρτα κλειστή.

ΗΠΑ. 2019. Διάρκεια: 209΄. Διανομή: ODEON.

Πηγή: athinorama.gr

10
10