«Ο ΦΑΡΟΣ», ΚΡΙΤΙΚΗ

Σαν εκείνους τους εφιάλτες που βλέπουμε τον εαυτό μας να πέφτει προτού μας ξυπνήσει ο γδούπος, έτσι και ο «Φάρος» γραπώνει από το λαιμό τον θεατή ώσπου να τον απελευθερώσει απροειδοποίητα. Αν στην περίπτωση του ονείρου η πραγματικότητα επιστρέφει μόλις ανοίξουμε τα μάτια, στο φιλμ του Ρόμπερτ Έγκερς οι αμφιβολίες για το τι είναι αληθινό και τι όχι παραμένουν και αφού ανάψουν τα φώτα της αίθουσας.

Ο σκηνοθέτης του υποβλητικού «Witch» εμπνέεται ξανά από το μακρινό παρελθόν, εδώ εν μέρει από μια αληθινή ιστορία του 19ου αιώνα, για να στήσει ένα καθηλωτικά στιλιζαρισμένο φιλμ που κινείται ανάμεσα στα θρίλερ και στις ταινίες τρόμου, συνοδευμένο από διακριτικά κωμικά στοιχεία. Μοναδικοί πρωταγωνιστές οι Ρόμπερτ Πάτινσον και Γουίλεμ Νταφόε, στον ρόλο δύο αποκλεισμένων σε βραχονησίδα φαροφυλάκων, οι οποίοι βιώνουν μια σειρά από αλλόκοτες εμπειρίες που απειλούν την ψυχική τους ισορροπία.

Η πλοκή που στήνει ο Έγκερς μοιάζει απλή, αλλά αποδίδεται με την ορμή καταιγίδας, η οποία δυναμώνει μαζί με την υστερία που σταδιακά κατακλύζει τους χαρακτήρες. Από μόνο του το ύφος της ταινίας, χάρη στη μαεστρική δουλειά του οσκαρικά υποψήφιου διευθυντή φωτογραφίας Γιάριν Μπλάσκε, είναι τόσο επιβλητικό, που παρασύρει ανά στιγμές την προσοχή μακριά από την ουσία. Η προσηλωμένη αφήγηση του Έγκερς αποτρέπει τα φλύαρα παραστρατήματα και απελευθερώνει τη φρενήρη δυναμική της ταινίας, στην οποία αποθεώνονται οι επιρροές του σκηνοθέτη. Κάθε σεκάνς του «Φάρου» θα μπορούσε να είχε βγει από τη σκοτεινή φαντασία του Έντγκαρ Άλαν Πόε ή του Χ.Φ. Λάβκραφτ, ενώ το πνεύμα του μακάβριου «Nosferatu» (Φ.Β. Μουρνάου) πλανάται πάνω από τα τετράγωνα κάδρα και τις χειροπιαστές ασπρόμαυρες εικόνες.

Την ίδια στιγμή όμως το φιλμ του Αμερικανού μοιάζει ολότελα καινούργιο, δημιούργημα μιας αποτρόπαιης παραίσθησης ή ενός επίμονου άγχους ριζωμένου στο ασυνείδητο. Είναι εκείνο εξάλλου που απογυμνώνεται στον «Φάρο» μέσα από την κόντρα των Νταφόε – Πάτινσον για επιβολή. Οι δύο ηθοποιοί μοιάζουν με ζωντανά φαντάσματα καθώς βαλτώνει μέσα τους η απόγνωση, απόρροια της ακινησίας στην οποία είναι εγκλωβισμένοι. Η μονοτονία της μοναξιάς τους οξύνεται από το αλκοόλ και τη σεξουαλική στέρηση, που με τη σειρά τους δίνουν χώρο στη διαστροφή. Σαν ήρωες αρχαίας τραγωδίας, οι δύο άντρες έχουν διαπράξει ύβρη, παραδομένοι στις ανεξέλεγκτες ορμές τους, και βρίσκονται στο έλεος της νέμεσης. Έτσι αποκαλύπτεται η ουσία του «Φάρου», ο οποίος ρίχνει φως στην ακατανόητη τάση του ανθρώπου να αποζητά την καταστροφή του, αδιαφορώντας για το μέγεθος της τιμωρίας που θα επιφέρει και θα οδηγήσει στον πλήρη αφανισμό του.

Καναδάς, ΗΠΑ. 2019. Α/Μ. Διάρκεια: 109΄. Διανομή: TULIP ENT.

Πηγή: athinorama.gr